Eigen en vreemd vermogen

Eigen vermogen

Het eigen vermogen van de gemeente is onderverdeeld in algemene reserves en bestemmingsreserves (incl. egalisatiereserves). Het verloop van de afzonderlijke reserves in de planperiode is met een toelichting opgenomen in paragraaf 1.7. Samengevat is de begrote omvang van de reserves als volgt:

Reserves (per 31-12)	2017	2018	2019	2020
Algemene reserves	50.997	47.077	45.945	47.210
Bestemmingsreserves	45.561	43.999	42.483	40.888
Totaal reserves	96.558	91.076	88.428	88.098
Bedragen x € 1.000

Onderwerpen

Eigen en vreemd vermogen
Vreemd vermogen
Voorzieningen, gevormd voor verplichtingen of kwantificeerbare financiële risico´s, behoren tot het vreemde vermogen. Het verloop van de voorzieningen is opgenomen onder de bijlagen. De tweede component van het vreemde vermogen betreft de opgenomen geldleningen. De waarde daarvan is nu (nog) beperkt. In de toekomst gaat het bedrag aan opgenomen geldleningen sterk stijgen omdat de financieringsbehoefte toeneemt.
Eigen en vreemd vermogen
Solvabiliteit
De solvabiliteit geeft de verhouding van het eigen vermogen in een percentage weer ten opzichte van het balanstotaal. Bij de behandeling van de Kadernota 2017 heeft de raad bepaald dat de solvabiliteit minstens 30% moet zijn. In de planperiode van de Programmabegroting 2017-2020 wordt deze grens in 2019 bereikt. Als gevolg hiervan zijn nieuwe investeringen voorlopig niet meer mogelijk. Dit komt doordat nieuwe investeringen gepaard zullen gaan met extra externe financieringsmiddelen (vreemd vermogen) en daardoor het solvabiliteits-percentage zal afnemen.
Solvabiliteit
%
2017
35
2018
31
2019
30
2020
30
2021
30
2022
31
2023
31
2024
31
2025
32
2026
32
2027
33

Solvabiliteit	%
2017	35
2018	31
2019	30
2020	30
2021	30
2022	31
2023	31
2024	31
2025	32
2026	32
2027	33

In de paragraaf Financiering wordt aandacht besteed aan de financieringspositie. Het accent ligt daar op het treasury-beleid en het renterisicobeheer. Hier wordt vooral ingegaan op de financieringsbehoefte, de beschikbare financieringsmiddelen en het financieringssaldo in meerjarenperspectief.

Voor de financiering van de geactiveerde uitgaven op de balansposten materiële, immateriële en financiële vaste activa en het onderhanden werk in de vorm van grondexploitaties heeft de gemeente financieringsmiddelen nodig. De financieringsmiddelen bestaan uit eigen vermogen (reserves) en vreemd vermogen (voorzieningen en opgenomen geldleningen). Het financieringssaldo is het verschil tussen de geactiveerde investeringen en de beschikbare financieringsmiddelen. Voor de bepaling van de financieringsbehoefte is uitgegaan van het investeringsprogramma 2017-2020.
Uit de onderstaande tabel blijkt dat de investeringen in vaste activa sterker stijgen dan de daarvoor beschikbare financieringsmiddelen. Voor het verschil moet een beroep worden gedaan op de geld- en kapitaalmarkt. In de planperiode 2017-2020 is ervan uitgegaan dat in elk jaar vaste geldleningen worden aangetrokken. In het financieringstekort tot aan de kasgeldlimiet (€ 17 mln.) wordt voorzien door het opnemen van kort lopende geldleningen (kasgeld).

Financieringspositie per 1-1	2017	2018	2019	2020
Financieringsbehoefte
Investeringen	184.000	222.000	240.000	239.000
Financiële vaste activa	8.000	8.000	8.000	8.000
Grondexploitaties	35.000	35.000	35.000	35.000
Totaal financieringsbehoefte (1)	227.000	265.000	283.000	282.000
Financieringsmiddelen
Reserves	103.000	97.000	92.000	88.000
Opgenomen langlopende leningen	72.000	93.000	135.000	158.000
Voorzieningen	20.000	20.000	21.000	22.000
Vooruit ontvangen overheidsbijdragen	-	-	-	-
Totaal financieringsmiddelen (2)	195.000	210.000	248.000	268.000
Financieringssaldo (2-1) overschot / tekort	-32.000	-55.000	-35.000	-14.000
Bedragen x € 1.000

Van de onderstaande arbeidskosten gerelateerde verplichtingen met een ongelijkmatig uitgavenkarakter zijn de lasten in de exploitatiebegroting opgenomen. Het betreft:

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen	2017	2018	2019	2020
Uitkeringen voormalig personeel en flankerend beleid	1.314	1.314	1.314	1.314
Uitkeringen voormalige wethouders	194	39	35	35
Totaal	1.508	1.353	1.349	1.349
Bedragen x € 1.000

Voor onderstaande arbeidskosten gerelateerde verplichting is een voorziening gevormd. Jaarlijks wordt de benodigde omvang van de voorziening bepaald. Het gaat om de volgende verplichting:

Voorziening arbeidskosten gerelateerde verplichtingen	1-1-2017	1-1-2018	1-1-2019	1-1-2020
Voorziening pensioenen gewezen wethouders	2.839	2.705	2.572	2.438
Totaal	2.839	2.705	2.572	2.438
Bedragen x € 1.000

Eigen en vreemd vermogen
Emu-saldo (Europese Monetaire Unie)
In het bestuurlijk akkoord ‘Beheersen EMU-saldo lokale overheid’ is onder andere afgesproken dat in de begrotingen van gemeenschappelijke regelingen, gemeenten en provincies het EMU-saldo wordt opgenomen. Hiermee wordt een goede informatievoorziening beoogd die essentieel is voor het op macroniveau monitoren en beheersen van het EMU-saldo en voor het onderhoud van het gemeente- en provinciefonds.

ACTIVA	1-1-2017	31-12-2017	PASSIVA	1-1-2017	31-12-2017
Vaste activa			Eigen vermogen
Immateriële vaste activa			Reserves
			a. Algemene reserves	54.926	50.998
			b. Overige bestemmingsreserves	48.355	45.561
Totaal immateriële activa	0	0	Totaal eigen vermogen	103.281	96.559
Materiële vaste activa	183.866	221.673
Totaal materiële activa	183.866	221.673	Vreemd vermogen
			Voorzieningen	7.165	7.593
Financiële vaste activa			Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer:
- deelnemingen	5.691	5.691	Onderhandse leningen van:
Leningen aan:			- binnenlandse banken en overige financiële instellingen	72.000	93.000
a. Overige langlopende leningen u/g	69	58
b. Overige uitzettingen met een rente- typische looptijd van één jaar en langer	3.300	3.300
Totaal fianciële activa	9.060	9.049	Totaal vreemd vermogen	79.165	100.593
Totaal vaste activa	192.926	230.722	Totaal vaste passiva	182.446	197.746
Vlottende activa			Vlottende passiva
Voorraden:
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie	17.610	23.000
Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar:			Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar:
a. Vorderingen op openbare lichamen			a. Banksaldi	3.600	4.094
b. Verstrekte kasgeldleningen			b. Overige schulden	27.500	55.000
c. Rekening-courantverhoudingen
d. Overige vorderingen	9.000	9.000
Liquide middelen	10	10
Overlopende activa	4.000	4.000	Overlopende passiva	10.000	10.486
Totaal vlottende activa	30.620	36.010	Totaal vlottende passiva	41.100	69.580
Totaal	223.546	266.732	Totaal	223.546	266.732
(bedragen x € 1.000)

Conform de afspraak uit het bestuurlijk akkoord moet daarom het EMU-saldo over het voorafgaande jaar (jaar t-1), het actuele jaar (jaar t) en de volgende jaren (jaar t+1 t/m 3) in de begroting worden opgenomen. Hierdoor hebben de besturen van gemeenschappelijke regelingen, gemeenteraden en provinciale staten inzicht in het EMU-saldo. De ontwikkeling van het EMU-saldo is in overeenstemming met het verplichte model opgenomen.

		EMU-saldo	2016	2017	2018	2019	2020
1		Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves	-10.517	-6.438	-4.933	-2.122	-334
2		Afschrijvingen ten laste van de exploitatie	15.444	8.779	9.996	10.972	10.954
3		Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie	1.956	2.054	2.054	2.054	2.054
4		Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd	-34.010	-47.000	-29.000	-11.000	-7.000
5		Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overige, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4	-	-	-	-	-
6		Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa	-	-	-	-	-
7		Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d.	-2.290	-7.931	-12.129	-14.887	-5.463
8		Baten bouwgrondexploitatie	2.097	2.639	2.754	7.735	10.343
9		Lasten op balanspost voorzieningen	-1.556	-1.626	-1.064	-1.063	-1.841
10		Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves worden gebracht en die nog niet vallen onder één van de bovenstaande posten	-	-	-	-	-
11		Verkoop van effecten	-	-	-	-	-
		Berekend EMU-saldo	-28.876	-49.523	-32.322	-8.311	8.713
	Bedragen x € 1.000

Eigen en vreemd vermogen
Wet Houdbare Overheidsfinanciën
De Wet Houdbare Overheidsfinanciën (wet HOF) is de Nederlandse uitwerking van de Europese afspraken ten aanzien van de overheidsfinanciën. In het beheersen van de Europese normen voor de overheidsfinanciën hebben het rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De wet HOF heeft daarom ook regels voor de bijdrage die decentrale overheden moeten leveren aan het bereiken en houden van houdbare overheidsfinanciën. Dit betekent voor de decentrale overheden een beperking van de investeringsuitgaven en sancties als zij te veel investeren.
Eigen en vreemd vermogen
Vennootschapsbelasting (vpb)
In 2017 zal vpb-aangifte gedaan moeten worden over 2016. De gemeente is weliswaar in een aantal gevallen vpb-plichtig maar slechts in het kader van grondexploitaties zal wellicht ook daadwerkelijk vpb afgedragen moeten worden.